
یکی از مهمترین قطعات بکار رفته در خودروها و وسایل نقلیه دیگر، اگزوز است. اگزوزها وظیفه انتقال دود حاصل از واکنشهای شیمیایی درون سیلندرها را به خارج از سیستم پیشرانه اتومبیل دارند. در اتومبیلهای امروزی وظایف اگزوزها بیشتر از خارج کردن دود از خودرو میباشد و نقش بسزایی در وضعیت مصرف سوخت اتومبیل دارند. سیستم کلی اگزوزها از سه بخش اتصال به موتور، میانی و انتهایی تشکیل شدهاند. از گذشته تا کنون اگزوزها نیز مانند مابقی قطعات اتومبیل دچار تغییرات زیادی شدهاند اما به طور کلی ۵ نوع اگزوز در صنعت وسایل نقلیه استفاده شده است، که در این مقاله به آنها میپردازیم.
اگزوزهای تک خروجی
عمومیترین و البته ارزانترین اگزوزهای بکار رفته در وسایل نقلیه، اگزوزهای تک خروجی هستند؛ این اگزوزها از یک لوله برای انتقال دود از درون سیلندرها استفاده میکنند. امروزه اگزوزهای تک خروجی معمولا در اتومبیلهایی با حجم موتور پایین استفاده میشوند، زیرا حجم دود انتقال یافته در آنها بسیار کم است و میتواند باعث افزایش مصرف سوخت در خودروهایی که حجم احتراق در آنها بالاست شود.
اگزوزهای دوگانه
امروزه اگزوزهای دوگانه بیشترین استفاده را در صنعت اتومبیلسازی دارد. به دلیل استفاده از فناوری توربوشارژر در خودروهای امروزی، نیاز به خروجیهای قویتر بیش از پیش حس میشود؛ از همین رو اگزوزهای دوگانه با بهرهگیری از مخازن بزرگتر حجم دود بیشتری را نسبت به اگزوزهای تک خروجی از سیلندرها خارج میکنند. معمولا در سیستم اگزوزهای دوگانه یا دبل، از دو لوله اگزوز(انتقال دهنده) استفاده میشود. اگزوزهای دوگانه نسبت به اگزوزهای تک خروجی، باعث کاهش مصرف سوخت خودروها میشوند و همین امر یکی از عوامل رشد و توسعه این اگزوزها در صنعت خودروسازی بود.
اگزوزهای دوگانه مخالف
یکی از مشکلات اگزوزهای دوگانه خم نشدن لولههای آن بخاطر نوع مخزن لوله اگزوزها بود، به همین دلیل مهندسان و طراحان صنعتی فعال در حوزه خودروسازی از نمیتوانستند از اگزوزهای دوگانه در اتومبیلهای کوچک یا متوسط استفاده کنند؛ از همین رو در سال 1998 اگزوزهای دوگانه مخالف توسط مهندسان آمریکایی ساخته شد. اگزوزهای دوگانه مخالف یا معکوس دارای مخازنی کوچکتر و مستطیلی شکل بودند که به طراحان اتومبیل این امکان را میداد که با در نظر داشتن فرم و اندازه خودرو، لولههای انتقال دهنده اگزوز را طراحی کنند. اگزوز دوگانه مخالف، کمتر از نوع معمولی و رو به عقب اگزوزهای دوگانه باعث کاهش مصرف سوخت در خودروها میشد اما به دلیل شکل و فرم انعطافپذیری که داشت خیلی سریع در بین خودروسازان بزرگ دنیا مورد استفاده قرار گرفت.
اگزوزهای دوطرفه
اگزوزهای دوطرفه همان اگزوزهای دوگانه مخالف بودند که تیونرها با بهرهگیری از فرمهای خمیده به جای استفاده از عقب اتومبیل، لولهها را از طرفین خودروها خارج میکردند. اگزوزهای دوطرفه به دلیل ایجاد خمیدگیهای نامتقارن باعث افزایش مصرف سوخت و کاهش راندمان موتور اتومبیلها میشدند؛ از همین رو هیچگاه اگزوزهای استانداردی به شمار نرفتهاند و مورد استقبال صنعت اتومبیلسازی قرار نگرفتند.
اگزوزهای High performance
اگزوزهای High performance معمولا در اتومبیلهای مسابقهای به کار میرود و دارای انشعابات باریک است. شرکتهایی که خودروهای مسابقهای را آمده میکنند معمولا از این اگزوزها برای بالا بردن شتاب اتومبیلها استفاده میکنند. اگزوزهای High performance بسیار گران قیمت هستند و به دلیل ایجاد صداهای ناهنجار استفاده از آنها در فضاهای عمومی خلاف قوانین رانندگی است.